Wymiana pieca – dofinansowanie. Jakie opcje są dostępne?

Zastanawiasz się nad wymianą starego pieca? To nie tylko krok w stronę ekologii, ale także szansa na znaczące oszczędności dzięki dostępnym programom wsparcia. Polska oferuje szereg możliwości dofinansowania dla osób planujących modernizację systemu grzewczego. Od ogólnopolskich inicjatyw po lokalne programy – opcji jest wiele, a każda z nich ma swoje specyficzne warunki i korzyści.

Dlaczego warto się tym zainteresować? Po pierwsze, poprawa efektywności energetycznej budynku przekłada się na niższe rachunki za ogrzewanie. Po drugie, korzystając z dostępnych dotacji, możesz znacznie obniżyć koszty inwestycji. Po trzecie, nowoczesne źródła ciepła, takie jak pompy ciepła czy kotły na pellet, są bardziej przyjazne dla środowiska i spełniają aktualne normy emisyjne. Przyjrzymy się szczegółowo dostępnym programom dofinansowania, ich warunkom oraz procedurom aplikacyjnym. Podpowiemy także, jakie kroki podjąć, aby skutecznie złożyć wniosek i uzyskać wsparcie na wymianę pieca.

Jak skorzystać z dofinansowania na wymianę pieca?

Planujesz wymianę nieefektywnego źródła ciepła i chcesz skorzystać z dostępnych dotacji? Oto krok po kroku, jak to zrobić:

1. Wybór odpowiedniego programu: zidentyfikuj program, który najlepiej odpowiada Twojej sytuacji – czy to ogólnopolski program “Czyste Powietrze”, lokalna inicjatywa gminna, czy ulga termomodernizacyjna.
2. Sprawdzenie kwalifikowalności: upewnij się, że spełniasz kryteria danego programu, takie jak dochód, status właściciela nieruchomości czy rodzaj planowanej inwestycji.
3. Przygotowanie dokumentacji: zbierz niezbędne dokumenty, w tym:
   • potwierdzenie własności nieruchomości,
   • zaświadczenia o dochodach,
   • audyt energetyczny budynku (jeśli wymagany),
   • oferty od wykonawców.
4. Złożenie wniosku: wypełnij formularz aplikacyjny i złóż go w odpowiedniej instytucji – może to być urząd gminy, wojewódzki fundusz ochrony środowiska lub inna jednostka odpowiedzialna za dany program.
5. Realizacja inwestycji: po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku, przystąp do realizacji projektu zgodnie z zatwierdzonym zakresem prac.
6. Rozliczenie dotacji: po zakończeniu inwestycji, złóż wniosek rozliczeniowy wraz z wymaganymi dokumentami, takimi jak faktury, protokół odbioru prac czy świadectwo charakterystyki energetycznej budynku.

Pamiętaj: Terminy i szczegółowe wymagania mogą się różnić w zależności od programu. Dlatego warto skonsultować się z doradcą energetycznym lub przedstawicielem odpowiedniej instytucji, aby upewnić się, że wszystkie kroki są prawidłowo wykonane.

Ogólnopolskie programy wspierające wymianę pieca

W Polsce dostępne są trzy główne programy ogólnopolskie, które oferują dofinansowanie do wymiany pieca oraz poprawy efektywności energetycznej budynków. Każdy z nich ma swoje specyficzne warunki i grupy docelowe. Przyjrzyjmy się im bliżej.

Czyste Powietrze

Program “Czyste Powietrze” to sztandarowa inicjatywa rządowa skierowana do właścicieli domów jednorodzinnych (oraz współwłaścicieli). Jego celem jest poprawa jakości powietrza poprzez wymianę nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe oraz przeprowadzenie termomodernizacji budynków.

Kluczowe informacje:

• Beneficjenci: właściciele i współwłaściciele domów jednorodzinnych oraz wydzielonych lokali mieszkalnych z odrębną księgą wieczystą.
• Poziomy dofinansowania: program oferuje trzy poziomy wsparcia, uzależnione od dochodu:
  • Podstawowy poziom dofinansowania: dla osób, których roczny dochód nie przekracza 135 000 zł.
  • Podwyższony poziom dofinansowania: dla gospodarstw wieloosobowych, gdzie dochód na jednego członka gospodarstwa domowego nie przekracza 1 894 zł, oraz dla gospodarstw jednoosobowych z dochodem do 2 651 zł.
  • Najwyższy poziom dofinansowania: dla gospodarstw wieloosobowych z dochodem na osobę do 1 300 zł oraz gospodarstw jednoosobowych z dochodem do 1 800 zł.
• Zakres wsparcia: dofinansowanie obejmuje m.in.:
  • Wymianę nieefektywnego źródła ciepła na paliwo stałe na ekologiczne źródło ciepła, takie jak pompy ciepła, kotły elektryczne czy kotły na pellet spełniające normy emisyjne.
  • Termomodernizację budynku, w tym ocieplenie przegród zewnętrznych, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej.
  • Modernizację instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej.
  • Montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacji).
  • Zakup i montaż odnawialnych źródeł energii, takich jak kolektory słoneczne.
• Wymogi: od 2025 roku wprowadzono obowiązek posiadania budynku na własność przez co najmniej 3 lata przed złożeniem wniosku o dofinansowanie. Wymóg ten nie dotyczy sytuacji spadkowych.
• Wysokość dotacji: maksymalna kwota dofinansowania może wynieść nawet 135 000 zł, w zależności od poziomu dochodów i zakresu prac. 

Stop Smog

Program “Stop Smog” jest skierowany do gmin, które chcą pomóc najuboższym mieszkańcom w likwidacji nieefektywnych źródeł ciepła. Gminy mogą uzyskać do 70% dofinansowania kosztów inwestycji, a pozostałe 30% stanowi ich wkład własny. Dzięki temu mieszkańcy mogą otrzymać w formie bezzwrotnej dotacji do 100% kosztów przedsięwzięcia.

Kluczowe informacje:

• Beneficjenci: gminy, związki międzygminne, powiaty oraz związki metropolitalne w województwie śląskim.
• Zakres wsparcia: dofinansowanie obejmuje m.in.:
  • Wymianę nieefektywnych źródeł ciepła na ekologiczne źródła ciepła.
  • Termomodernizację budynków, w tym ocieplenie przegród zewnętrznych, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej.
  • Modernizację instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody użytkowej.
• Wymogi: program jest dostępny dla gmin położonych na obszarze, gdzie obowiązuje tzw. uchwała antysmogowa.
• Wysokość dotacji: koszty inwestycji nie mogą przekroczyć 53 000 zł w przeliczeniu na gospodarstwo domowe.

Ciepłe Mieszkanie

Program “Ciepłe Mieszkanie” jest przeznaczony dla właścicieli lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych oraz wspólnot mieszkaniowych. Jego celem jest poprawa efektywności energetycznej mieszkań poprzez wymianę nieefektywnych źródeł ciepła oraz termomodernizację.

Kluczowe informacje:

• Beneficjenci: osoby fizyczne będące właścicielami lub współwłaścicielami lokali mieszkalnych w budynkach wielorodzinnych oraz wspólnoty mieszkaniowe obejmujące od 3 do 7 lokali mieszkalnych. 
• Poziomy dofinansowania: program oferuje trzy poziomy wsparcia, uzależnione od dochodu:
  • Podstawowy poziom dofinansowania: do 16 500 zł (do 30% kosztów kwalifikowanych) – dla osób, których roczny dochód nie przekracza 135 000 zł.
  • Podwyższony poziom dofinansowania: do 27 500 zł (do 60% kosztów kwalifikowanych) – dla gospodarstw wieloosobowych z dochodem na osobę do 1 894 zł oraz gospodarstw jednoosobowych z dochodem do 2 651 zł.
  • Najwyższy poziom dofinansowania: do 41 000 zł (do 90% kosztów kwalifikowanych) – dla gospodarstw wieloosobowych z dochodem na osobę do 1 090 zł oraz gospodarstw jednoosobowych z dochodem do 1 526 zł. 
• Zakres wsparcia: dofinansowanie obejmuje m.in.:
  • Wymianę nieefektywnych źródeł ciepła na paliwa stałe na ekologiczne źródła ciepła, takie jak pompy ciepła czy kotły elektryczne.
  • Montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła (rekuperacji).
  • Wymianę stolarki okiennej i drzwiowej.
  • Ocieplenie przegród zewnętrznych.
• Wymogi: źródło ciepła oraz wszelkie inne urządzenia i materiały zakupione w ramach programu należy użytkować przez okres minimum 5 lat od daty zakończenia przedsięwzięcia.

Ulga termomodernizacyjna – odlicz wymianę pieca od dochodu

Ulga termomodernizacyjna to narzędzie podatkowe, które pozwala właścicielom i współwłaścicielom domów jednorodzinnych na odliczenie od dochodu wydatków poniesionych na poprawę efektywności energetycznej budynku. W 2025 roku wprowadzono istotne zmiany w zakresie kwalifikowalnych wydatków.

Kto może skorzystać?

Ulga przysługuje podatnikom podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT), którzy są właścicielami lub współwłaścicielami istniejących budynków mieszkalnych jednorodzinnych. Oznacza to, że z odliczenia nie skorzystają właściciele mieszkań w budynkach wielorodzinnych ani lokali przemysłowych. 

Jakie wydatki można odliczyć?

Od 2025 roku odliczeniu podlegają m.in.:

• Zakup i montaż pomp ciepła,
• Montaż kolektorów słonecznych,
• Montaż systemu wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła,
• Montaż instalacji fotowoltaicznej,
• Demontaż starego pieca na paliwo stałe. 

Wydatki muszą być udokumentowane fakturami VAT.

Jakie są limity odliczeń?

Maksymalna kwota odliczenia wynosi 53 000 zł na jednego podatnika. W przypadku małżonków, którzy są współwłaścicielami domu, limit ten dotyczy każdego z nich odrębnie, co oznacza możliwość odliczenia do 106 000 zł. 

Jak skorzystać z ulgi?

1. Zrealizuj przedsięwzięcie termomodernizacyjne w swoim domu jednorodzinnym.
2. Zbierz faktury VAT dokumentujące poniesione wydatki.
3. Odlicz poniesione koszty w zeznaniu podatkowym za rok, w którym poniesiono wydatki.
4. Jeśli przedsięwzięcie nie zostanie zakończone w ciągu 3 lat od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek, podatnik musi zwrócić ulgę. 

Ekologiczny kredyt inwestycyjny – wsparcie z województwa

Dla osób planujących większe inwestycje w zakresie poprawy efektywności energetycznej, dostępne są ekologiczne kredyty inwestycyjne oferowane przez Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW).

Na czym polega ekologiczny kredyt inwestycyjny?

Ekologiczny kredyt inwestycyjny to forma wsparcia finansowego dla przedsiębiorców i osób fizycznych, którzy planują inwestycje mające na celu zwiększenie efektywności energetycznej budynków lub instalacji. Kredyty te często są udzielane na preferencyjnych warunkach, z możliwością częściowego umorzenia lub uzyskania dotacji na spłatę części kapitału.

Jakie inwestycje są wspierane?

W ramach ekologicznych kredytów inwestycyjnych można uzyskać wsparcie na:

• Wymianę źródeł ciepła na bardziej ekologiczne, np. pompy ciepła czy kotły na biomasę,
• Termomodernizację budynków,
• Montaż odnawialnych źródeł energii, takich jak instalacje fotowoltaiczne czy kolektory słoneczne.

Gdzie szukać informacji?

Szczegółowe informacje na temat dostępnych programów i warunków uzyskania ekologicznego kredytu inwestycyjnego można znaleźć na stronach internetowych poszczególnych WFOŚiGW. Przykładowo, WFOŚiGW w Warszawie oferuje różne formy wsparcia finansowego dla inwestycji proekologicznych.

Dofinansowanie do wymiany pieca z gminy – lokalne formy wsparcia

Nie tylko programy ogólnopolskie oferują wsparcie dla osób planujących wymianę pieca. Wiele gmin w Polsce prowadzi własne programy dofinansowania, dostosowane do lokalnych potrzeb i możliwości budżetowych. Te lokalne inicjatywy często uzupełniają ogólnokrajowe programy, oferując dodatkowe środki lub bardziej elastyczne warunki.

Przykłady lokalnych programów:

• Poznań – Program “Kawka Bis”: oferuje dofinansowanie nawet do 100% kosztów inwestycji, maksymalnie do 40 000 zł na pompę ciepła z fotowoltaiką. 
• Warszawa: dofinansowanie do 28 000 zł na instalację pompy ciepła gruntowej lub do 21 000 zł na przyłączenie domu do miejskiej sieci ciepła. 
• Gmina Jabłonna (woj. mazowieckie): Dopłata do 8 000 zł dla właścicieli, którzy zlikwidowali piec na paliwo stałe i zamontowali ekologiczne ogrzewanie. 

Jak skorzystać z dofinansowania gminnego?

1. Sprawdź dostępność programu w swojej gminie: skontaktuj się z lokalnym urzędem gminy lub sprawdź ich stronę internetową, aby dowiedzieć się o dostępnych programach.
2. Złóż wniosek przed rozpoczęciem inwestycji: w większości przypadków konieczne jest złożenie wniosku i podpisanie umowy przed rozpoczęciem prac modernizacyjnych.
3. Zrealizuj inwestycję zgodnie z umową: po zatwierdzeniu wniosku przystąp do realizacji projektu zgodnie z ustalonym zakresem prac.
4. Rozlicz dotację: po zakończeniu inwestycji złóż wniosek rozliczeniowy wraz z wymaganymi dokumentami, takimi jak faktury i protokół odbioru prac.

Warto pamiętać: środki z programów gminnych często można łączyć z innymi formami wsparcia, takimi jak program “Czyste Powietrze” czy ulga termomodernizacyjna, co pozwala na zwiększenie łącznej kwoty dofinansowania.

Na co wymienić piec? Rozwiązania, na które można dostać dotację

Wybór nowego systemu grzewczego to nie tylko kwestia komfortu cieplnego, ale przede wszystkim spełnienia rygorystycznych wymagań programów dotacyjnych. Jeśli chcesz uzyskać dofinansowanie do wymiany pieca, musisz wybrać urządzenie spełniające normy emisyjne i znajdujące się na tzw. liście ZUM – czyli liście zielonych urządzeń i materiałów, prowadzonej przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Lista ZUM – jakie urządzenia grzewcze obejmuje dofinansowanie?

Od 22 kwietnia 2024 roku dofinansowanie na wymianę pieca obejmuje wyłącznie urządzenia znajdujące się na liście ZUM. Zmiana ta została wprowadzona w ramach aktualizacji zasad programu “Czyste Powietrze”, by promować rozwiązania o potwierdzonej jakości i efektywności energetycznej. Na liście ZUM znajdują się m.in.:

• pompy ciepła,
• kotły na pellet drzewny spełniające wymagania ekoprojektu,
• kotły elektryczne,
• kolektory słoneczne,
• rekuperatory z odzyskiem ciepła,
• oraz materiały do termomodernizacji budynku.

Pełny rejestr można znaleźć na stronie: lista-zum.ios.edu.pl

Co istotne, ekologiczne źródło ogrzewania znajdujące się na liście ZUM musi być także zainstalowane przez wykonawcę z odpowiednimi kwalifikacjami – w przeciwnym razie wniosek rozliczeniowy może zostać odrzucony.

Jakie ekologiczne źródło ciepła można wybrać?

W przypadku dofinansowania wymiany pieca preferowane są technologie o wysokiej efektywności energetycznej, ograniczające emisję szkodliwych substancji i korzystające z odnawialnych źródeł energii. Oto najpopularniejsze opcje:

• Pompy ciepła – gruntowe, powietrzne lub wodne. Ich zakup i montaż może być finansowany zarówno w ramach “Czystego Powietrza”, jak i programów gminnych. Są kompatybilne z innymi rozwiązaniami OZE, np. fotowoltaiką.
• Kotły elektryczne – coraz częściej wybierane w połączeniu z instalacją PV. Choć koszt eksploatacji może być wyższy, przy odpowiednim bilansie energetycznym i magazynie energii stanowią czyste i bezobsługowe źródło ciepła.
• Kotły na pellet klasy 5 – dopuszczone do dofinansowania tylko wtedy, gdy znajdują się na liście ZUM i posiadają certyfikat zgodności z wymaganiami programu.
• Ogrzewanie z sieci ciepłowniczej – tam, gdzie infrastruktura na to pozwala, podłączenie się do sieci może być nie tylko wygodne, ale i objęte dotacją.

Uwaga: Od 2025 roku nie otrzymasz dofinansowania na wymianę pieca na kocioł gazowy, jeśli będzie to jedyne źródło ogrzewania. Program dopuszcza jego wykorzystanie wyłącznie w systemie hybrydowym, np. z pompą ciepła.

Dlaczego warto przestrzegać zasad?

Zgodność z listą ZUM to warunek konieczny nie tylko do przyznania środków, ale również ich późniejszego rozliczenia. NFOŚiGW zapowiada regularne aktualizowanie rejestru, by promować najnowsze rozwiązania w zakresie ekologicznego ogrzewania i zwiększania efektywności energetycznej. 

Wszystkie wymienione rozwiązania – pompy ciepła, kotły elektryczne, systemy hybrydowe czy przyłączenia do sieci ciepłowniczej – kwalifikują się do dotacji pod warunkiem, że spełniają warunki programu i znajdują się na liście ZUM. W przypadku osób planujących dofinansowanie do wymiany kotła kluczowe jest, aby urządzenie było nie tylko nowoczesne i energooszczędne, ale również zgodne z aktualnymi normami środowiskowymi oraz zatwierdzone przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.