Historia prawa budowlanego w Polsce ma prawie 100 lat. Przepisy budowlane regulowały początkowo tylko to, co było absolutnie konieczne dla ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Co ciekawe, przedwojenne prawo budowlane zostało zastąpione przez nowe przepisy dopiero po ponad 33 latach. Tymczasem w ciągu ostatnich kilkunastu lat, zmiany w Prawie budowlanym – a w zasadzie ilość nowelizacji, jakim podlegał tekst ustawy z 7 lipca 1994 roku Prawo budowlane – świadczą m.in. o ciągłym i szybkim rozwoju branży. To z kolei wiąże się z koniecznością dostosowania przepisów. Jednak czy zawsze jest faktycznie pomocne?
Ilość regulacji, zmiany w Prawie budowlanym i tempo, w jakim ich przybywa, mogą utrudniać stosowanie i interpretację przepisów. Tylko w 2019 roku zmian w ustawie dokonano kilkanaście razy – w zamyśle projektodawcy ich celem była konieczność uproszczenia i przyspieszenia procesu inwestycyjno-budowlanego. Nowelizacja ustawy z 19 września 2020 r. wpłynęła także na instalacje fotowoltaiczne, powodując podniesienie bezpieczeństwa pożarowego, ale też sporo zmian dla instalatorów odnawialnej energii.
Zmiany w Prawie budowlanym a instalacje fotowoltaiczne
Wraz z wejściem w życie nowelizacji ustawy Prawo budowlane, zaczęły obowiązywać nowe zasady montażu instalacji fotowoltaicznej o mocy powyżej 6,5 kW. Oznacza to, że inwestorzy, którzy decydują się na zakup i montaż takiej instalacji, są zobowiązani skonsultować jej projekt z rzeczoznawcą budowlanym pod względem zabezpieczeń przeciwpożarowych. Te zmiany w Prawie budowlanym dotyczą mikroinstalacji PV o mocy powyżej 6,5 kW, które są montowane na budynkach istotnych pod względem bezpieczeństwa pożarowego. Na mocy obowiązujących przepisów, właściciel instalacji fotowoltaicznej, po zakończeniu budowy mikroinstalacji, jest zobligowany do zgłoszenia jej odpowiednim organom Państwowej Straży Pożarnej. Elektrownię słoneczną należy zgłosić bez względu na to, na jakiej płaszczyźnie zamontowano moduły PV.
Panele fotowoltaiczne – czy pozwolenie na budowę jest konieczne?
Zmiany w Prawie budowlanym, które weszły w życie dzięki nowelizacji, a są istotne z punktu widzenia instalacji fotowoltaicznych, dotyczą zwolnienia inwestorów z obowiązku ubiegania się o pozwolenie na budowę mikroinstalacji. Obecnie nie wymaga się go przy montażu: pomp ciepła, wolnostojących kolektorów słonecznych, mikroinstalacji biogazu rolniczego oraz urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej do 50 kW. Ustawodawca zastrzega jedynie, że: „do urządzeń fotowoltaicznych o mocy zainstalowanej elektrycznej większej niż 6,5 kW stosuje się obowiązek uzgodnienia z rzeczoznawcą do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych pod względem zgodności z wymaganiami ochrony przeciwpożarowej, zwany dalej „uzgodnieniem pod względem ochrony przeciwpożarowej”, projektu tych urządzeń oraz zawiadomienia organów Państwowej Straży Pożarnej”. Jeżeli natomiast moc systemu przekracza 50 kW, inwestor przed instalacją musi otrzymać pozwolenie na budowę a także opinię rzeczoznawcy budowlanego w kwestii bezpieczeństwa pożarowego. Jest także zobligowany do tego, aby zgłosić mikroinstalację do Państwowej Straży Pożarnej.
Czy zmiany w Prawie budowlanym szkodzą rozwojowi OZE w Polsce?
Zmiany w Prawie budowalnym, które wprowadzono 19 września 2020 roku, mają zastosowanie do projektów inwestycyjnych rozpoczętych po tym terminie. Tym samym, jeśli inwestor uzyskał pozwolenie na montaż instalacji fotowoltaicznych przed tą datą, nie będą one normowane nowymi przepisami, ale będą podlegały starym zapisom ustawy. Ta sama zasada obowiązuje dla wszystkich wszczętych przed tym dniem postępowań klasyfikacyjnych dla systemów fotowoltaicznych, nawet jeżeli do tego terminu nie zostały rozpatrzone lub zakończone.
Obowiązujące przepisy nie precyzują w jakim zakresie projekt powinien zostać uzgodniony z rzeczoznawcą. Nie wskazano w nich także jasno modelowego systemu zabezpieczeń pożarowych. Czy te zmiany w Prawie budowlanym spowodowały trudności w interpretacji przepisów? Biorąc pod uwagę statystyki, nie wpłynęły negatywnie na rozwój OZE w Polsce. Jak wynika z danych Agencji Rynku Energii, zainstalowana moc instalacji fotowoltaicznych w Polsce wyniosła na koniec I kwartału 2021 r. blisko 4,5 GW. W samym tylko marcu br. odnotowano 24 865 nowych instalacji PV, a moc instalacji fotowoltaicznych zwiększyła się o 232,4 MW. Systemy fotowoltaiczne – z 34% udziałem – zajmują tym samym drugie miejsce (po elektrowniach wiatrowych) w całym sektorze OZE.
Zainteresowanie instalacjami fotowoltaicznymi rośnie
W momencie gdy zmiany w Prawie budowlanym wchodziły w życie, część przedstawicieli branży fotowoltaicznej obawiała się problemów, związanych z interpretacją nowych przepisów. Inni jednak widzieli w nich szansę na zwiększenie bezpieczeństwa pożarowego instalacji fotowoltaicznych w Polsce. To z kolei w dużej mierze zależy i zawsze zależało od fachowego montażu, systematycznych przeglądów i prawidłowego doboru środków ochrony.
Jak podała w listopadzie 2020 r. Agencja Rynku Energii, zainstalowana moc systemów fotowoltaicznych w Polsce wzrosła o 174,2% w stosunku do listopada 2019 roku. Biorąc pod uwagę stały wzrost zainteresowania energią odnawialną w kraju, zmiany w Prawie budowlanym nie stanowią zagrożenia, które mogłoby ten trend zahamować.
